Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2012

Paul Ricaut (Μέρος Γ')

   «...Του επιβλήθηκαν πολλά νέα και δαπανηρά καθήκοντα. Οι υπηρεσίες του έπρεπε να ασχοληθούν με νομικά και οικονομικά προβλήματα, τα οποία τις παλαιές εποχές ήταν υποθέσεις του κρατικού βραχίονα. Δεν είχε δικές του παραδόσεις για να βοηθηθεί σε αυτά τα νέα καθήκοντα. Έπρεπε να δανειστεί ότι μπορούσε απο τις παλαιές παραδόσεις της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Επιπλέον είχε επίγνωση των απαιτήσεων ξένου ηγεμόνα. Ακόμα και η μεγάλη παπική μοναρχία της Δύσης είχε αντιμετωπίσει ανυπόφορες δοκιμασίες για να καταφέρει να συνδυάσει την κοσμική και τη θρησκευτική εξουσία. Ήταν πολύ δυσκολότερο για το Πατριαρχείο να φέρει το βάρος, το οποίο τόσο ξαφνικά του επιβλήθηκε, χωρίς καμία προπαίδευση και χωρίς απόλυτη ελευθερία δράσης.


   Δεν προκαλούσε έκπληξη το γεγονός ότι λίγοι Έλληνες εκκλησιαστικοί άνδρες τώρα είχαν το χρόνο να αφιερωθούν σε θεολογικές συζητήσεις ή στην πνευματική ζωή. Είναι μάλλον αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Εκκλησία ακόμη κατάφερνε να παράγει κάποιους δραστήριους θεολόγους, οι οποίοι μπορούσαν να υποστηρίξουν τις απόψεις τους σε συζητήσεις με θεολόγους απο άλλα μέρη της Ευρώπης. Αλλά αυτές οι αυθεντίες ανήκαν σε μια μικρή πνευματική αριστοκρατία. Ανάμεσα στο τεράστιο σώμα του κλήρου και ανάμεσα στα εκκλησιαστικά πληρώματα, η παιδεία παρήκμαζε με ταχείς ρυθμούς. Δεν ήταν πλέον δυνατόν να τους παρέχεται επαρκής εκπαίδευση».



Steven Runciman

Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2012

Paul Ricaut (Μέρος Β')

   «...Αλλά ήταν σχεδόν ο μόνος απο τους Δυτικοευρωπαίους συγγραφείς του 17ου και του 18ου αιώνα, ο οποίος έδειχνε τέτοια συμπάθεια. Οι περισσότεροι απο αυτούς πίστευαν, όπως ο Ρόμπερτ Μπάρτον, ότι οι Έλληνες «ήταν μάλλον ημιχριστιανοί παρά οτιδήποτε άλλο» ή, όπως η Λαίδη Μαίρη Γουόρτλεϋ Μόνταγκιου όσον αφορά στους ιερείς τους, ότι «κανένας ανάμεσα στους ανθρώπους δεν ηταν περισσότερο αμόρφωτος».


  
   Παραδόξως, η αδυναμία του Πατριαρχείου ενδέχεται να προσέφερε στην Εκκλησία κάποια προστασία, επειδή οι Τούρκοι όλο και περισσότερο συνήθιζαν να μεταχειρίζονται στην Εκκλησία στο σύνολο της με μια ανέμελη περιφρόνηση. Μπορεί να την υπέβαλαν σε ταπεινωτικές ταλαιπωρίες, εκβιασμούς και καταπίεση, αλλά σε άλλες εποχές την άφηναν στην ησυχία της. Ποτέ δεν ήταν επαρκώς ανήσυχοι, ώστε να λάβουν μέτρα τα οποία θα απειλούσαν την ύπαρξη της. Το μυστικό της πνεύμα μπορούσε να επιβιώσει.

     
     Αυτό το πολιτικό υπόβαθρο πρέπει να γίνει αντιληπτό και κατανοητό, πριν ασκηθεί οποιαδήποτε κριτική στην Ελληνική Εκκλησία επί Τουρκοκρατίας, επειδή η συνεισφορά της στη θρησκευτική ζωή και στη θεολογική σκέψη δεν ήταν μεγάλη. Πρέπει να θυμηθούμε με πόση βαναυσότητα η δουλεία περιόριζε τη λειτουργία της. Η Εκκλησία ήταν πολύ ζωντανή μέχρι και τις τελευταίες ημέρες του ανεξάρτητου Βυζαντίου. Ανάμεσα στους ιεράρχες της, πολλοί ήταν απο τα καλύτερα μυαλά της εποχής εκείνης. Ακόμη και τον 15ο αιώνα παράγονταν θεολογικές εργασίες υψηλοτάτου επιπέδου. Οι αξιωματούχοι της μπορούσαν να συγκεντρωθούν στα του Θεού γιατί υπήρχε ένας Χριστιανός Καίσαρας για να ασχοληθεί με τα του Καίσαρος. Η άλωση της Πόλης τα άλλαξε όλα. Ο Πατριαρχης έπρεπε να γίνει κοσμικός κυβερνήτης, αλλά κυβερνήτης ενός κράτους στο οποίο δεν υπήρχε η ανώτατη βαθμίδα εξουσίας, ενός κράτους ενός άλλου κράτους, εξαρτώμενου για την ύπαρξη του απο την αβέβαιη καλή θέληση ενός ξένου και άπιστου επικυρίαρχου».

Steven Runciman

Σάββατο 28 Ιανουαρίου 2012

Paul Ricaut (Μέρος Α')

     Το συγκεκριμένο άρθρο φιλοδοξεί να φανερώσει τις δυσκολίες που είχαν να αντιμετωπίσουν οι Ελληνες στα χρόνια της Ωθωμανικής αυτοκρατορίας, όπου ένας Άγγλος αντικρύζοντας με θαυμασμό τις καταστάσεις αυτές, γράφει στο Βασιλιά Κάρολο Β' ένα βιβλίο με παραστατικές εικόνες και ζωηρά χρώματα, δίνοντας το στίγμα μιάς εποχής...
  
     «O Sir Paul Ricaut, ένας Άγγλος ισπανικής καταγωγής, ο οποίος είχε ταξιδέψει πολύ στην Ανατολή, έγραψε, κατόπιν αιτήματος του Βασιλιά Καρόλου Β', ένα βιβλίο υπο τον τίτλο The Present State of the Greek and Armenian Churches, Anno Christi 1678. Σε αυτό αναφέρει ότι οι εκλογές των Πατριαρχών είναι δικαιωματικά και απο συμφέρον «μάλλον στα χέρια των Τούρκων παρά στα χέρια των Επισκόπων». Είχε συγκινηθεί τόσο πολύ απο τη θέση των Ελλήνων, ώστε γράφει ότι «είναι τραγική η μετατροπή των ναών σε τζαμιά και η εκδίωξη του Βασίλειου Ιερατεύματος απο αυτά και το γεγονός ότι τα Μυστήρια της Αγίας Τράπεζας τελούνται κρυφά και σε σκοτεινά μέρη. Για αυτόν το λόγο, στις πόλεις και τα χωριά που ταξίδεψα , είδα περισσότερες κρύπτες και μνήματα, παρά Εκκλησίες, με τις στέγες τους εξισωμένες με την επιφάνεια της γης, για να μην κατηγορηθεί η πιο κοινή οικοδομική υπερδιόγκωση για τάσεις θριάμβου της θρησκείας και ανταγωνισμού με τους υψηλούς μιναρέδες των μωαμεθανικών τζαμιών».


     
     Ο Ricaut καταλάβαινε καλά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε η Ελληνική Εκκλησία. Πράγματι, γνωρίζοντας τι συνέβαινε, εκπλησσόταν που επιβίωνε. Γράφει: «Δεν είναι απορίας άξιο για την ανθρώπινη λογική-εάν συνυπολογίσουμε την Καταπίεση και την Περιφρόνηση, στις οποίες είναι εκτεθειμένοι οι καλοί Χριστιανοί, καθώς και την Άγνοια στις Εκκλησίες τους, η οποία προκαλείται απο τη φτώχεια των κληρικών- ότι είναι πολλοί αυτοί που αποκηρύσσουν την Πίστη· όμως είναι θαύμα και μια αληθινή επαλήθευση του Λόγου του Χριστού: «...πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» . Το γεγονός ότι η Εκκλησία διασώζεται ανάμεσα σε τόσες Αντίθετες Δυνάμεις και παρ'ολη την Τυραννία και τα τεχνάσματα που κατεργάστηκαν κάποιοι εναντίον της, προσφέρει ανοιχτή και δημόσια Διδασκαλία της Πίστης».
   

     Ο Sir Paul ήταν καλά πληροφορημένος. Οι ιερείς ήταν πράγματι φτωχοί, επειδή το Πατριαρχείο, λόγω του φορτίου των χρεών του, δεν μπορούσε να διαθέσει χρήματα με γεναιοδωρία στους υπηρέτες του. Αντί για αυτό, πολύ συχνά αποσπούσε απο αυτούς και απο τα εκκλησιαστικά πληρώματα, οποιοδήποτε ποσό ήταν διαθέσιμο. Ούτε μπορούσε, όπως θα δούμε, να τους παράσχει επαρκή εκπαίδευση. Οι προσηλυτισμοί στο Ισλάμ, τους οποίους επισημαίνει ο Sir Paul, οφειλόταν εν πολλοίς στην άγνοια και την φτώχεια του κλήρου. Οφειλόταν επίσης και σε μια φυσική επιθυμία να ξεφύγει κανείς απο την ατίμωση να να είναι για πάντα πολίτης δεύτερης κατηγορίας. Ήταν μονόδρομος. Κανένας Μουσουλμάνος δε θα ξέπεφτε τόσο πολύ, ώστε να αποδεχτεί μια θρησκεία πολιτικά και κοινωνικά κατώτερη και, εάν το έκανε, θα υφίστατο τη θανατική ποινή. Σε μια τόσο μεταγενέστερη εποχή, όπως η δεκαετία του 1780, ένας Έλληνας νεαρός, ο οποίος είχε υιοθετηθεί απο Μουσουλμάνους και είχε ανατραφεί με την πίστη τους, απαγχονίστηκε στα Ιωάννινα, επειδή επέστρεψε στην πίστη των πατέρων του. Ο Sir Paul ήταν αρκετά διακριτικός για να μη δώσει πολύ έμφαση στην έκδηλη αδυναμία του ίδιου του Πατριαρχείου. Είχε άριστη επίγνωση των γεγονότων, αλλά ήταν αρκετά έξυπνος για να καταλάβει γιατί τα πράγματα έφθασαν σε μια τέτοια κατάσταση και η λογοκρισία του μετριάζεται απο πραγματική συμπάθεια».

Η Μεγάλη Εκκλησία εν Αιχμαλωσία, Steven Runciman.

Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2012

Πως και με ποιό τρόπο λέγεται άνθρωπος και η αγία Γραφή


      «Κι όπως, κατά την αναγωγική θεωρία, έλεγε ότι η Εκκλησία είναι άνθρωπος πνευματικός κι ο άνθρωπος μυστική Εκκλησία, έτσι κι όλη η αγία Γραφή σ'ενιαίο σύνολο έλεγε ότι είναι άνθρωπος· σώμα της έλεγε ότι είναι η Παλαιά Διαθήκη, ψυχή της και πνεύμα και νους η Καινή. Ολόκληρης πάλις της αγίας Γραφής, της Παλαιάς και της Νέας, σώμα ήταν η παράσταση με γράμματα, ενώ η σημασία των συμβόλων κι ο σκοπός, στον οποίο αποβλέπει η σημασία, έλεγε ότι είναι η ψυχή.

Δευτέρα 23 Ιανουαρίου 2012

Ο Αλπινιστής και η Ενότητα της Εκκλησίας

«Δείξτε» γράφει, «σ’έναν Ρώσο μαθητή που δεν έχει ιδέα από αστερισμούς το χάρτη τ’ουρανού κι αυτός αύριο κιόλας θα σας τον επιστρέψει διορθωμένο» (1) .



          Θεία Ευχαριστία, επίσκοπος και εκκλησία είναι τρία πράγματα που όχι μόνο συνδέονται οργανικά αλλά συνάμα ταυτίζονται. Όταν κάνω λόγο για οργανική ενότητα και ταύτιση, δεν πρέπει ο αναγνώστης να φέρνει στο νου του αφηρημένες εικόνες ή σχήματα θεωρίας που έλαβαν χώρα σε μια «αποστατημένη» περίοδο της εκκλησίας και της κτίσης, αλλά για μία αρχέγονη αλήθεια (εδώ ο αναγνώστης πρέπει να εστιάσει στην εικόνα της εκκλησίας και στα δόγματα της Αλήθειας που ως ζωντανός οργανισμός φέρει) που ενώ η καταγωγή της θα μπορούσε να χρονολογηθεί από την αρχή της δημιουργίας σε μια αρραγή ιστορική ενότητα ωστόσο εκδηλώνεται ιστορικά και με μία δυναμική εξέλιξη στη φύση και στην ιστορία απ την ημέρα της πεντηκοστής απ όπου η εκκλησία φανερά και δημόσια εκδηλώνεται στον κόσμο.

Κυριακή 22 Ιανουαρίου 2012

Ένας Γέρος


Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμμένος στο τραπέζι κάθετ'ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.

Και μες στων αθλίων γηρατιών την καταφρονιά
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμη, και λόγο, κι εμορφιά.

Ξέρει που γέρασε πολύ · το νιώθει, το κοιτάζει.
Κι εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθές. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα·
και πως την εμπιστεύοταν πάντα-τι τρέλα!-
την ψεύτρα που έλεγε «Αύριο. Έχεις πολύν καιρό».

Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλη του γνώση
καθ'ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.

...Μα απ'το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι.


Καβάφης.

Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 2012

Κεριά


Του μέλλοντος οι μέρες στέκοντ'εμπροστά μας
σα μια σειρά κεράκια αναμμένα-
χρυσά, ζεστά, και ζωηρά κεράκια.

Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2012

Έχει αναιρέσει η επιστήμη τον Θεό;

       Πριν από αρκετό, σχετικά, χρονικό διάστημα, είχα διαβάσει ένα βιβλίο του Alister McGrath με τίτλο «Η αυταπάτη του Dawkins». Ο συγγραφέας, αν και στο παρελθόν ήταν αθεϊστής, διατηρεί και υπερασπίζεται μέσα από τις γνώσεις του (χημικός με μεταπτυχιακή έρευνα στη μοριακή βιοφυσική) το Χριστιανισμό και συνάμα αναιρεί τις θέσεις όχι μόνο του Dawkins, στον οποίο αναφέρεται το σχετικό άρθρο, αλλά και πολλών άλλων αθεϊστών που σκοπό έχουν να εκμηδενίσουν τον άνθρωπο με  Αντιχριστιανικές απόψεις, ιδέες και θεωρίες.
       Ακολουθεί σχετικό απόσπασμα...


         «...Ο αθεϊσμός είναι η μοναδική εναλλακτική για τον σοβαρό, προοδευτικό και σκεπτόμενο άνθρωπο. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά-και σχεδόν όλοι οι φυσικοί επιστήμονες στους οποίους έχω μιλήσει γι'αυτό το θέμα το ξέρουν καλά αυτό. Έχουμε ήδη αναφερθεί στην απόρριψη εκ μέρους του Στέφεν Τζέι Γκουλντ κάθε απερίσκεπτης εξίσωσης των επιστημονικών κατακτήσεων με την αθεϊστική πίστη. Όπως σημείωσε ο Γκούλντ στο βιβλίο Αιώνιοι Βράχοι, στηριζόμενος στις θρησκευτικές αντιλήψεις κορυφαίων εξελικτικών βιολόγων: «Ή οι μισοί από τους συναδέλφους μου είναι υπερβολικά ηλίθιοι ή, στην αντίθετη περίπτωση, η επιστήμη του δαρβινισμού είναι εντελώς συμβατή με τις συμβατικές θρησκευτικές πεποιθήσεις-και εντελώς συμβατή με τον αθεϊσμό». Όπως τόνισα στο βιβλίο Ο Θεός του Ντόκινς, η παρατήρηση αυτή είναι δίκαιη και ευρέως αποδεκτή: η φύση μπορεί να ερμηνευτεί με θεϊστικό ή με αθεϊστικό τρόπο, αλλά δεν απαιτεί κανέναν από τους δύο. Και οι δύο αποτελούν έγκυρες διανοητικές δυνατότητες για την επιστήμη.

    
      Το γεγονός ότι ο κορυφαίος εξελικτικός βιολόγος της Αμερικής μπόρεσε να προβεί σε μια τέτοια δήλωση κάνει τον Ντόκινς έξω φρενών. Πως μπορούσε να πεί κάτι τέτοιο! Ο Ντόκινς απορρίπτει τις σκέψεις του Γκούλντ δίχως να τις εξετάσει με σοβαρότητα και προσοχή. «Απλώς δεν πιστεύω ότι ο Γκουλντ θα μπορούσε να εννοεί πολλά από όσα έγραψε στο Αιώνιοι Βράχοι». Αυτή η ομολογία πίστεως αποτελεί και την απάντηση του Ντόκινς. Απλούστατα δεν είναι δυνατόν. Ο Γκουλντ δεν έκανε τίποτα άλλο πέρα από το να αναδιατυπώσει την ευρέως υποστηριζόμενη άποψη ότι υπάρχουν όρια στην επιστήμη. Την ίδια άποψη, προς περαιτέρω εκνευρισμό απο την πλευρά του Ντόκινς, συναντά κανείς και στο έξοχο βιβλίο του σερ Μάρτιν Ρις Κοσμικό ενδιαίτημα, το οποίο-με εντελώς εύλογο τρόπο-τονίζει ότι ορισμένα έσχατα ερωτήματα «βρίσκονται πέρα από τις δυνατότητες της επιστήμης». Μια και ο Ρις είναι ο πρόεδρος της βασιλικής ακαδημίας, η οποία περιλαμβάνει τους κορυφαίους επιστήμονες της Βρετανίας, οι παρατηρήσεις του αξίζουν τη δέουσα κριτική προσοχή.
    
      Το θεμελιώδες ζήτημα που αντιμετωπίζουν οι επιστήμονες είναι το πως να εξηγήσει κάποιος την εξαιρετικά σύνθετη, πολύπλευρη και πολυεπίπεδη πραγματικότητα. Αυτό το θεμελιώδες ερώτημα της ανθρώπινης γνώσης έχει συζητηθεί πολύ από τους φιλοσόφους της επιστήμης, ενώ συχνά έχει αγνοηθεί απο εκείνους που, για τους δικούς τους λόγους, θέλουν να παρουσιάσουν την επιστήμη ως τη μόνη βιώσιμη οδό προς την αυθεντική γνώση. Πάνω απ'όλα, τραβάει το χαλί κάτω από τα πόδια εκείνων που θέλουν να μιλούν απλουστευτικά για την επιστημονική «απόδειξη» ή «αναίρεση» σχετικά με ζητήματα όπως το νόημα της ζωής και η ύπαρξη του Θεού. Οι φυσικές επιστήμες στηρίζονται στον επαγωγικό συλλογισμό, ο οποίος συνίσταται στην «αποτίμηση των μαρτυριών και την εκτίμηση των πιθανοτήτων και δεν αποτελεί μέσο απόδειξης». Ανταγωνιστικές εξηγήσεις είναι εμφανείς σε κάθε επίπεδο της ανθρώπινης προσπάθειας προς αναπαράσταση του κόσμου-από τις λεπτομέρειες της κβαντικής μηχανικής μέχρι αυτά που ο Κάρλ Πόπερ ονόμασε «έσχατα ερωτήματα» του νοήματος.
   
      Αυτό σημαίνει ότι τα μεγάλα ερωτήματα της ζωής-μερικά από τα οποία είναι επίσης επιστημονικά ερωτήματα- δεν μπορούν να απαντηθούν με κανενός βαθμού βεβαιότητα. Οποιαδήποτε δέσμη παρατηρήσεων μπορεί να εξηγηθεί επί τη βάση ενός αριθμού θεωριών. Ας χρησιμοποιήσω την τεχνική γλώσσα της φιλοσοφίας της επιστήμης: οι θεωρίες καθορίζονται λιγότερο από τα στοιχεία που διαθέτουμε. Προκύπτει συνεπώς το ερώτημα: ποια κριτήρια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αποφασίσουμε υπέρ της μιας ή της άλλης, ειδικά όταν είναι «εμπειρικώς ισοδύναμες»; Η απλότητα; Η ομορφιά; Η αντιπαλότητα μαίνεται ανεπίλυτη· και η έκβαση είναι εντελώς αναμενόμενη: τα μεγάλα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Δεν μπορεί να υπάρξει καμία συζήτηση περί επιστημονικής «απόδειξης» των εσχάτων ερωτημάτων. Ή δεν μπορούμε να τα απαντήσουμε ή πρέπει να τα απαντήσουμε στηριζόμενοι σε μια βάση διαφορετική από εκείνη των επιστημών».


«Η αυταπάτη του Dawkins»
Alister McGrath 

Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2012

Η Πηγή του Ζώντος Ύδατος

   «...Έπειτα ο λόγος δια των επαίνων ανυψώνει τη νύμφη στο υψηλότατο σημείο. Την αποκαλεί πηγάδι νερού ζωογόνου, που πέφτει απο το Λίβανο με θόρυβο. Γιατί αυτά γνωρίζουμε απο την Αγία Γραφή για τη ζωοποιό φύση, δηλαδή τον Θεό, όταν η προφητεία απο το ένα μέρος λέγει εξ'ονόματος του Θεού ότι «...ἐμὲ ἐγκατέλιπον πηγὴν ὕδατος ζωῆς...» (Ιερ. 2.13) και απο άλλο ο Κύριος λέγει προς την Σαμαρείτιδα «εἰ ᾔδεις τὴν δωρεὰν τοῦ Θεοῦ, καὶ τίς ἐστιν ὁ λέγων σοι, δός μοι πιεῖν, σὺ ἂν ᾔτησας αὐτόν, καὶ ἔδωκεν ἄν σοι ὕδωρ ζῶν» και πάλι, «ἐάν τις διψᾷ, ἐρχέσθω πρός με καὶ πινέτω. 38 ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, καθὼς εἶπεν ἡ γραφή, ποταμοὶ ἐκ τῆς κοιλίας αὐτοῦ ρεύσουσιν ὕδατος ζῶντος» (Ιωάν. 7,37-39). Και αυτό το έλεγε εννοώντας το Άγιο Πνεύμα, το οποίο επρόκειτο να λαμβάνουν εκείνοι που θα πιστεύουν σ'αυτόν. Παντού, λοιπόν, ,με το ύδωρ της ζωής υποδηλώνεται η Θεία φύση. Αλλά εδώ η αδιάψευστη μαρτυρία του Λόγου παρουσιάζει τη Νύμφη να είναι πηγάδι ύδατος ζωής, του οποίου η φλέβα βρίσκεται στο Λίβανο.


    Αλλά απο τα πιο παράξενα είναι τούτο. Ενώ δηλαδή όλα τα πηγάδια κρατούν το νερό στάσιμο, μόνο η Νύμφη έχει μέσα της το νερό για να διοχετεύεται έτσι, ώστε να έχει και τη βαθύτητα του πηγαδιού και τη συνεχή ροή του ποταμιού. Ποιός μπορεί να φαντασθεί την αξία των θαυμάτων που αποκαλύπτονται με την παρομοίωση, η οποία τώρα γίνεται γι'αυτήν; Ίσως και να μην έχει πλέον άλλο σημείο για να ανυψωθεί, επειδή εξομοιώθηκε καθ'όλα με το αρχέτυπο κάλλος. Γιατί με την πηγή μιμείται επακριβώς την πηγή, με τη ζωή τη ζωή, και με το ύδωρ το ύδωρ. Επειδή είναι Ζών ο Λόγος του Θεού, ζεί και η ψυχή που δέχεται το Λόγο. Εκείνο το ύδωρ προέρχεται απο τον Θεό, καθώς λέγει η πηγή, δηλαδή ο Χριστός, ότι «...ἐκ τοῦ Θεοῦ ἐξῆλθον καὶ ἥκω...» (Ιωάν. 8.42), ενώ αυτή περικλείει το ύδωρ που εισρέει στο πηγάδι της ψυχής και γι'αυτό γίνεται αποθήκη αυτού του ζώντος ύδατος, το οποίο ρέει απο το Λίβανο, ή μάλλον, όπως λέγει ο Λόγος, πέφτει με κρότο. Αυτού του ύδατος μακάρι να γίνουμε και εμείς κοινωνοί, με το να αποκτήσουμε εκείνο το πηγάδι έτσι, ώστε, σύμφωνα με την παραγγελία της Σοφίας, να πίνουμε το δικό μας το ύδωρ και όχι το ξένο (Παροιμ. 5,17-18), εν Χριστώ Ιησού που είναι ο Κύριος μας».


(Μυστική Θεολογία, αγ. Γρηγορίου Νύσσης)

Η Φθορά


Η γυναίκα που αντίκρισα χτες βράδι ήταν μια κέρινη κούκλα στο μισοσκόταδο ντυμένη κομψά, βαμμένη προσεγμένα,
μ’ένα ελαφρά μεθυστικό άρωμα.
Δεν μπορούσε να κρύψει τη ραγδαία φθορά,
μά στέκονταν όρθια τα συντρίμμια του κορμιού της.

Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2012

Θεός και Πλατωνικές ιδέες


Στη σύγκλητο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, σ' ένα διάλειμμα  το αφτί μου έπιασε έναν εξαίσιο διάλογο σαν ψίθυρο γλυκύτατο. Χριστιανομαθημένος, κατά Καβάφη, τεχνικός έλεγε σ' έναν φιλόσοφο ότι δεν πιστεύει σε Θεό, γιατί δεν τον βλέπει πουθενά στο ερευνώμενο από αστροναύτες σύμπαν. Κι ο φιλόσοφος του διηγήθηκε το εξής περιστατικό από τη διδασκαλία του Πλάτωνα.

Άγγιγμα


Ένα άγγιγμα στο αγαπημένο κορμί,
ένα χάδι στο ακριβό χέρι
(καθώς τίποτα άλλο δεν σου δίνεται)
είναι ίδια η τραγωδία της ζωής,
ίδιος ο σιωπηλός ουρανός:
αγγίζεις τη ζωή και σου φεύγει,
πιστεύεις στον ουρανό και σιωπά.


(Νίκος Ματσούκας)

ἡ γνῶσις φυσιοῖ, ἡ δὲ ἀγάπη οἰκοδομεῖ (Απόστολος Παύλος).

          «...Ώστε, όταν είναι χωρίς αγάπη, η γνώση οδηγεί εις αλαζονείαν. Αλλά ούτε η αγάπη, θα έλεγε κάποιος, χωρίς τη γνώση έχει κέρδος. Δεν είπε αυτό, αλλά, αφού το παρέκαμψεν ως γνωστόν, τόνιζε ότι τούτο (η γνώσις) χρειάζεται πάρα πολύ εκείνο (την αγάπην). Διότι εκείνος που έχει αγάπην, επειδή εφαρμόζει εντολή που είναι η κυριωτέρα όλων, ακόμα και αν έχει μερικάς ελλείψεις, ταχέως θα απολαύσει τη γνώση χάρις εις την αγάπη, όπως ο Κορνήλιος και πολλοί άλλοι. Εκείνος όμως που έχει μέν γνώση, αλλά δεν έχει αγάπη, όχι μόνο δεν θα κερδίσει τίποτα, αλλά θα χάσει και αυτή που έχει, διότι θα πέσει πολλάς φοράς εις την αλαζονείαν. Ώστε, η μεν γνώσις δεν φέρει αγάπην, αλλά το αντίθετον μάλιστα, με την αλαζονεία και την έπαρση που δημιουργεί απομακρύνει τον απρόσεκτον απο την αγάπην. Διότι η αλαζονεία συνηθίζει να διαιρεί, ενώ η αγαπη και να ενώνει και να φέρει εις την γνώση. Αυτό ακριβώς εννοούσε όταν έλεγεν, «εἰ δέ τις ἀγαπᾷ τὸν Θεόν, οὗτος ἔγνωσται ὑπ᾿ αὐτοῦ».

Σάββατο 14 Ιανουαρίου 2012




Στης ζωής μου τα μισά ένα σταυροδρόμι βρίσκω, άκουσα ένα σοφό κάποτε να λέει.
Διάλεξα το πιο απάτητο στρατί κι η κάθε μου στιγμή αλλιώτικη απ'την άλλη..

Λάρυ Νόρμαν