Πού είναι οι κατήγοροι μας;

       
       Πολλοί συνάνθρωποι μας έχουν συνηθίσει να ασχολούνται με τις υποθέσεις των άλλων σαν κάποιος να τους έχει τοποθετήσει ως παρατηρητές της ζωής μας.
Αρέσκονται πολλοί να εξουσιάζουν κατά κάποιο τρόπο, εκείνους που βρίσκονται ασυνεπείς με τη διδασκαλία τους, όταν ο τρόπος της ζωής που ακολουθούν δεν συμβαδίζει με τα λόγια τους. Αυτό γινόταν πάντοτε, από την αρχαιότητα μέχρι τη σημερινή εποχή. Στη παρούσα δημοσίευση δεν πρόκειται να ασχοληθώ με τους λόγους και τις αιτίες του φαινομένου, αλλά να παρουσιάσω ένα μέρος της απολογίας του φιλόσοφου Σενέκα. Ο ίδιος είχε κατακριθεί και αντάμα αποδοκιμαστεί για την ασυνέπεια των λόγων του. Το αποτέλεσμα ήταν να αμαυρωθεί η εικόνα και η λάμψη των επιτευγμάτων του. Η φωνή του και η επιχειρηματολογία του όμως, αντηχεί μέχρι σήμερα και η απολογία του στους κατήγορους του, θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο έμπνευσης για εκείνους που παλεύουν να κατακτήσουν τις ψηλές κορυφές...

       «Πιο κάτω θα επικροτήσω κι εγώ τις κατηγορίες σου, και μάλιστα θα προσάψω στον εαυτό μου ακόμη πιο πολλές από όσες νομίζεις, για την ώρα όμως τούτο μόνο θα σου απαντήσω: «Δεν είμαι σοφός και-για να δώσω περισσότερη τροφή στην κακεντρέχεια σου-ούτε και θα γίνω ποτέ. Ζήτησε λοιπόν απο μένα όχι να είμαι όμοιος με τους αρίστους, αλλά να είμαι καλύτερος από τους κακούς. Μου είναι αρκετό αν περιορίζω καθημερινά, έστω και στο ελάχιστο, τα ελαττώματα και καταδικάζω τα σφάλματα μου. Δεν έχω πετύχει να είμαι πραγματικά υγιής, ούτε και θα το πετύχω βέβαια. Περισσότερο αγωνίζομαι να ανακουφίζω την ποδάγρα μου παρά να τη θεραπεύσω, και είμαι ευχαριστημένος αν με θυμάται σπανιότερα και μου προκαλεί λιγότερο πόνο· όταν όμως συγκρίνω την κατάσταση μου με τα δικά σου πόδια, παρά την αναπηρία μου, εγώ είμαι δρομέας». Όλα αυτά δεν τα λέω για λογαριασμό μου-γιατί εγώ είμαι βουτηγμένος σε πέλαγος αμαρτιών κάθε είδους- αλλά μιλώ εξ ονόματος εκείνου που έχει πράγματι επιτύχει κάτι. 

       Μου είπες ότι με άλλο τρόπο μιλώ και αλλιώς ζω [...] Μιλώ για την αρετή, δε μιλώ για τον εαυτό μου [...] Όταν μπορέσω, θα ζήσω όπως πρέπει. Και αυτή η μοχθηρία, που είναι βουτηγμένη σε πολύ δηλητήριο, δε θα με αποτρέψει απο την επιδίωξη του αρίστου· ούτε και εκείνο το δηλητήριο, με το οποίο ποτίζετε τους άλλους και εξοντώνεται τον εαυτό σας, θα με εμποδίσει να εξακολουθώ να εκθειάζω όχι τη ζωή που ζω, αλλά που ξέρω ότι θα έπρεπε να ζω· να εξακολουθώ να λατρεύω την αρετή και να την ακολουθώ, αν και βρίσκομαι πολύ πίσω και προχωρώ με πολύ αργό ρυθμό [...] Γιατί, αν όσοι επιδιώκουν την αρετή είναι άπληστοι, φιλήδονοι και κενόδοξοι, τότε τι είστε σεις που απεχθάνεστε ακόμη και αυτό το όνομα της αρετής; Υποστηρίζετε ότι κανείς από αυτούς δεν πράσσει όσα κηρύσσει, ούτε ζει με πρότυπο τα λόγια του. 

Τι το περίεργο βλέπετε, τη στιγμή που τα λόγια τους είναι τόσο γενναία, έξοχα, ικανά να αντιμετωπίσουν όλες τις φουρτούνες της ανθρώπινης ζωής; [...] Η επιδίωξη σωτήριων σπουδών είναι αξιέπαινη, ακόμη κι αν αυτές δεν έχουν πρακτικό αποτέλεσμα, Γιατί τάχα θα πρέπει να απορούμε αν εκείνοι που σκαρφαλώνουν στο απόκρημνο μονοπάτι δε φθάνουν και μέχρι την κορφή; Αν όμως είστε αληθινοί άντρες, κοιτάξτε όσους επιχειρούν τα μεγάλα, ακόμη κι αν αυτοί αποτυγχάνουν [...] Ο άντρας που θα τα θέσει όλα αυτά ως στόχο του, που θα τα θελήσει και θα τα προσπαθήσει, ο άντρας αυτός θα ακολουθήσει δρόμο που τον φέρνει στους θεούς, και ένας τέτοιος άντρας, ακόμη κι αν αποτύχει, νικήθηκε τολμώντας τα μεγάλα».

ΣΕΝΕΚΑΣ-Για μια ευτυχισμένη ζωή