Αρεοπαγίτικα κείμενα: Επιστολές πρός Γαϊο και Σωσίπατρο

Ο Διονύσιος Αρεοπαγίτης έχει γράψει τέσσερεις πραγματείες και δέκα επιστολές. Στη παρούσα δημοσίευση ο αναγνώστης θα διαβάσεις δυο επιστολές που επέλεξα και σχετίζονται με τη γνώση και την αγνωσία του Θεού, καθώς και με την αποφυγή των θρησκευτικών ερίδων. Άν και ο συγγραφέας και συντάκτης των επιστολών παραμένει άγνωστος, ωστόσο η αξία και η γνησιότητα των συγγραμάτων δεν αμφισβητείται. Μάξιμος ο Ομολογητής, Νικήτας Στηθάτος, Γεώργιος Παχυμέρης και πολλοί άλλοι, έχουν συστηματικά χρησιμοποιήσει τα αρεοπαγίτικά κείμενα.

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΓΑΪΟ

«Το σκότος αφανίζεται από το φώς, και μάλιστα από το πολύ φως · η αγνωσία αφανίζεται από τις γνώσεις, και μάλιστα από τις πολλές γνώσεις. Αφού εκλάβης αυτούς τους όρους όχι με την έννοια της στερήσεως αλλά της υπεροχής, διακήρυξε με βεβαιότητα ότι η κατά Θεόν αγνωσία διαφεύγει από εκείνους που έχουν αισθητό φως και γνώση των αισθητών όντων, και το υπερβατικό του φως, αφ'ενός μεν καλύπτεται  για όλο το φως, αφ'ετέρου δε αποκρύπτει όλη τη γνώση. Όποιος λοιπόν, βλέποντας τον Θεό, κατάλαβε τι είδε, αυτός δεν είδε τον Θεό, αλλά κάτι από τα δικά του τα όντα και γινωσκόμενα. Αυτός όμως ο ίδιος, ο Θεός, εδραιωμένος επάνω από νου και ουσία, με ότι δεν γνωρίζεται καθόλου και δεν υφίσταται, με αυτό ακριβώς υφίσταται υπερουσίως και γνωρίζεται υπέρ νούν. Και η τελεία αγνωσία, με την υψηλότερη σημασία της λέξεως, συνιστά την γνώση αυτού που ευρίσκεται επάνω από όλα τα γνωριζόμενα». 

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΕΡΕΑ ΣΩΣΙΠΑΤΡΟ

«Μή θεωρήσεις τούτο νίκη, ιερέ Σωσίπατρε, το να υβρίζεις μια θρησκεία ή μια δοξασία που δεν σου φαίνεται αγαθή. Ακόμη κι αν τη καταδικάσεις δίκαια, πάλι αυτό δεν σημαίνει ότι η θρησκεία του Σωσιπάτρου είναι ήδη σωστή. Διότι είναι δυνατό η αλήθεια, που είναι μία κρυφία, να διαφεύγει κι εσένα και άλλους κάτω από τα ψεύδη που είναι πολλά και φαίνονται σωστά. Άλλωστε, αν κάτι δεν είναι ερυθρό, δεν είναι κατ'ανάγκη λευκό, κι αν κάτι δεν είναι ίππος, δεν είναι κατ'ανάγκη άνθρωπος. 

Ως εξής λοιπόν θα συμπεριφερθείς, αν θέλεις να με ακούσεις. Να αποφύγεις να ομιλείς εναντίον άλλων, υπέρ της αληθείας δε να ομιλείς κατά τέτοιον τρόπον, ώστε τα λεγόμενα σου να μή μπορούν καθόλου να αναιρεθούν».  

Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης, ΕΠΕ 3Φ